KlaasJan Swager is mede-eigenaar van Foreco, een familiebedrijf dat verschillende toepassingen voor hout realiseert. Van speeltoestellen tot bouwmaterialen. De ondernemer zat woensdag 11 maart in Denemarken toen hij tijdens het diner te horen kreeg dat hij en zijn collega beter de volgende dag naar huis konden gaan. Het coronavirus nam Europa in rap tempo over en de grenzen gingen dicht. Swager vertelt over zijn ondernemerservaringen in deze crisistijd.

Crisisoverleg
Eenmaal thuis kon Swager meteen bij een directieoverleg aansluiten. “De directie bestaat uit mijn vader, mijn broer, een adjunct-directeur en mijzelf. Dat mijn vader enkel nog vanuit huis mocht werken, stond voor mijn broer en mij vast. Andere teams, zoals het ICT-team, deelden we in groepen. Ook mijn broer en ik waren niet meer tegelijkertijd aanwezig”, zegt Swager. Hij vervolgt: “Ik zat elke ochtend om zeven uur op de zaak om de medewerkers te ontvangen en te vragen hoe het met hen ging. Voor veel van onze werkzaamheden moest je fysiek aanwezig zijn. We wilden driekwart van de medewerkers op de werkvloer houden. Daarom hebben we direct veel maatregelen genomen. Maar dat er zoveel mensen bleven werken, was ook spannend. Ik zat daar elke ochtend te hopen dat iedereen gezond was gebleven.”

Mondkapjes naar China
Swager was initieel bang dat de werkzaamheden in de bouw niet zouden doorlopen. Of dat er grote leveringsproblemen zouden ontstaan van buitenlands hout. Dat de wereldwijde impact van de crisis groot was, had Swager namelijk al door. “Begin februari vroeg een klant uit Hong Kong of ik met de levering van speeltoestellen mondkapjes kon meesturen. Daar was alles uitverkocht. Hier was nog voldoende verkrijgbaar.”

Hij duikt nog wat verder in de zorgen: “We zijn nog niet zo lang importeur voor verf. We leveren aan kleine bedrijven. Toen de crisis ontstond, dacht ik echt: dat zul je zien! Heb je in goed een jaar al je activiteiten opgestart en dan valt alles weg….” Hij had echter niet voorzien dat iedereen massaal aan het klussen zou slaan. “Onze klanten namen in korte tijd veel meer verf af dan we ooit hadden bedacht”, zegt hij. Ook het aantal bestelling van hout nam toe. “Je merkt dat mensen nu toch sneller in Nederland kopen”, zegt Swager. “Voorheen bestelden mensen ook wel hout in het buitenland. Nu kiezen ze voor leverzekerheid. Wij hebben veel op voorraad.”

Woodshop
Op zaterdag is Foreco normaliter open voor particulieren. Zij kunnen in de Woodshop hout kopen. Swager merkte echter al snel dat het daar drukker werd. Ook ging niet iedere klant fatsoenlijk om met zijn medewerkers en andere klanten. Swager: “Niet iedereen had begrip voor de maatregelen. Ik vind het belangrijk dat mijn mensen zich veilig voelen op de werkvloer. Daarom hebben we particuliere verkoop op zaterdag tijdelijk gestopt. Dat gaf ons ook meer tijd en ruimte om het groeiende aantal zakelijke bestellingen te verwerken, want we pakten de zaterdag erbij.” Die extra tijd kon het team van Foreco goed gebruiken. “We hebben het beste half jaar ooit gedraaid.”

Anticyclisch investeren
Toen alles goed bleek te lopen, besloot Swager om een aantal investeringen naar voren te halen. “De eerste maand hebben we oude installaties opgeruimd. De tweede maand zijn we begonnen met investeren en renoveren. Zo kochten we nieuwe machines en realiseerden we een uitbreiding van de kantine. Die stonden voor later in het jaar op de planning. Ook de ICT werd onder handen genomen. Normaal stuit je nog weleens op weerstand als je dingen verandert. Het draagvlak was nu groter, want de wereld stond toch al op z’n kop.”

Swager vond het ook belangrijk andere partners, zoals het marketingbureau waarmee Foreco werkt, aan boord te houden. “Het ging goed met ons en dat gunden we anderen ook”, legt hij uit.

Kibbeling uit de achterbak
“Het personeel voelt zich met de maatregelen veilig. We werken lekker door en iedereen heeft het naar zijn zin. We missen natuurlijk wel de gezellige dingen. Een feestelijk afscheid van een stagiair, bijvoorbeeld.” Swager doet zijn best om de kleine pleziertjes te behouden. “Op vrijdagmiddag werd er altijd kibbeling gehaald. Daar stopten we direct mee. Niet leuk voor de visboer ook. Nu haal ik zelf kibbeling en rijd met de kofferbak open over het terrein. Zo krijgt ieder toch z’n portie kibbeling. Dat soort dingen zorgt voor blije gezichten en saamhorigheid.”

Blik op de toekomst
“Een maand geleden had ik gezegd: we maken ons klaar voor de volgende crisis. Nu ben ik er niet zo zeker van dat die komt, zelfs niet op de lange termijn”, zegt Swager. Hij vervolgt: “Ik ben ondernemer en dan blijf je onrustig. Je bent altijd bezig met een plan voor het geval dat… We zijn erop gebrand om volop aan de slag te blijven en investeringen waar dat kan naar voren te trekken. We maken ons dus niet klaar voor de volgende crisis, maar voor de volgende investering.”

Tips voor ondernemers
Het bedrijf van Swager floreerde in de afgelopen crisismaanden. De ondernemer uit Dalfsen heeft nog enkele tips voor mede-ondernemers.

• Houd nauw contact met je medewerkers. Met korte lijnen en veel communiceren bewaar je de rust in het team.
• Als je kunt, is investeren een goed idee. Ook in tijden van crisis. Daarmee zorg je ervoor dat je bij een volgende dip (wel) kunt blijven draaien.
• Wat voor een ander geldt, geldt niet automatisch voor jou. De kranten kunnen je onrustig maken, terwijl de werkelijkheid anders is. “Ik heb de krant nu opgezegd.”
• Blijf netwerken en jezelf ontwikkelen. “Ik ben zelf ook afgelopen maanden met een mentor van nlgroeit in gesprek geweest. Dat heeft al mooie dingen opgeleverd.”

In 2011 gooide horecaondernemer Oscar Vos het roer om. Hij verkocht een goedlopende strandtent en begon samen met zijn vrouw en broer WOODSTONE Pizza and Wine. Een concept dat draait om passie, kwaliteit en beleving.

Liefde voor pizza
Vos begon met WOODSTONE omdat hij gek was op pizza. “We wilden pizza in een ander jasje steken. We maakten bijvoorbeeld pizza met carpaccio.” Ook op smaak wilde het ondernemerstrio zich onderscheiden: “We hebben een eigen centrale keuken in Mijdrecht. Daar maken we deeg, pasta, sauzen en patisserie. Zo waarborgen we de kwaliteit van onze producten.” In een app kunnen klanten direct aan tafel feedback geven aan de bediening en de keuken. “We wachten niet af maar verbeteren gelijk”, zegt Vos.

Starten met thuisbezorgen
Begin maart stond Vos nog enigszins laconiek in de situatie: “Wat was corona nou, een griepje? We dachten dat het allemaal wel mee zou vallen. De impact was lastig in beeld te brengen en we hebben ons niet voorbereid.” Pas toen de geruchten over sluiting van de restaurants klonken, is Vos direct in actie gekomen: “We zijn toen met Thuisbezorgd gaan praten en dezelfde week nog begonnen met bezorging van een groot deel van onze gerechten.” Vos’ denkomslag vlak voordat de crisis echt begon, is tekenend voor de ondernemer. Hij functioneert goed in echt lastige tijden: “Als alles om je heen omvalt, moet je in kansen blijven geloven.”

Leren van je medewerkers
De prioriteit lag voor Vos en zijn vrouw bij het aan het werk houden van de meer dan 200 medewerkers. “We hebben direct appgroeps opgericht met vier mensen per vestiging. Ik wilde iedereen betrokken en bij de les houden.” De nieuwe communicatiekanalen leverden snel goede ideeën op. “Ik heb geen ervaring met bezorgen, maar veel van de jonge medewerkers hebben dat wel. Daar kon ik van leren. Uiteindelijk heeft iedere medewerker zijn eigen verhaal. Je kunt altijd van elkaars verhalen leren, maar in crisistijd moet je wel”, zegt Vos.

Persoonlijke aandacht
“Ik stond open voor verandering, maar wilde trouw blijven aan onze waarden. We deden al negen jaar hetzelfde: gasten een beleving geven en ervoor zorgen dat iedereen tevreden de deur uitgaat. Om die persoonlijke aandacht ook bij de mensen thuis te brengen, schreven we voor de bezorging persoonlijke boodschappen in de pizzadozen. Iedere middag zaten twee of drie mensen met een berg pizzadozen en een stift. Zij maakten mooie, positieve teksten en tekeningen. Daar kregen we veel leuke reacties op.”

Nieuwe kansen in de keuken
De coronacrisis zorgde voor een verandering in de Nederlandse thuiskeuken. Vos: “Onze klanten hadden ineens meer tijd en gingen de keuken in. Door de extra aandacht werd koken voor velen weer leuk. Bovendien leerden veel mensen wat er nu echt in het eten zat. De bewustwording groeide. Nederland was klaar met kip uit de vriezer en het zakje teriyaki-saus.” Op die positieve ontwikkeling speelde Vos snel in. “We zijn begonnen met pizzapakketten. Daar zit een deegbol in uit onze keuken. En natuurlijk alle andere ingrediënten die je voor een heerlijke, zelfgemaakte pizza nodig hebt.”
Vos bezorgt de pizzapakketten nu enkele weken en durft te spreken van een succes. “Mensen vinden het leuk om zelf een echt goede pizza te maken. Ze hebben weer plezier in de keuken. Samen met de kinderen lekker in de keuken bezig zijn, terwijl wij het zware werk al hebben gedaan”, zegt Vos. “De pizzapakketten zijn onderdeel van het nieuwe concept dat we nu lanceren, de Feelgood Kitchen. Er komen ook thuiskookpakketten met pasta, bijvoorbeeld.”

Stap voor stap naar de heropening
“Ik vind dat je als ondernemer de inspirator moet zijn voor je team. Open en transparante communicatie is belangrijk. Maar met de juiste mindset ben je echt een drijvende kracht. Je kunt ’s ochtends wakker worden en denken dat de hele wereld tegen je is. Of je gaat met zin de uitdagingen aan.” Soms was het lastig voor het WOODSTONE-team. Vos: “Je bent de hele dag bezig met de toekomst. Wat je vandaag hebt doorgevoerd, moet je morgen misschien weer veranderen. Het gebrek aan vastigheid werkt demotiverend, merk je. Medewerkers verlangen ernaar. Toch was het al die tijd heel duidelijk: elke verandering is een stap naar de heropening.” Zijn mindset heeft een zelfstandig en zeer veerkrachtig team opgeleverd: “Onze restaurants zijn nu weer open en ik ben heel blij met de omzet. De teams hebben veel verantwoordelijkheid genomen in het proces rondom de herstart. Dat maakt me trots.”

Focus op de toekomst
In de crisis heeft het team van WOODSTONE een nieuw concept bedacht en gerealiseerd: de Feelgood Kitchen. Maar ook thuisbezorging was nieuw voor de keten. Voor Vos ligt de focus de komende tijd op het verder aanleggen van de nieuwe wegen. “Maar,” zegt hij, “de kwaliteit van onze gerechten blijft mijn prioriteit. De ontwikkelingen in de keuken moeten blijven doorgaan. Nog luchtiger deeg, nog smaakvollere sauzen…”

Tips voor ondernemers
Oscar Vos zette in crisistijd zijn creativiteit om in een heel nieuw concept voor zijn bedrijf. Hij deelt wat hij geleerd heeft graag met andere ondernemers:

• Blijf open en wees eerlijk naar je medewerkers toe. Daarmee bewaar je de rust in het team.
• Als je twijfelt over nieuwe concepten, moet je je afvragen of je voor de korte of lange termijn werkt. Als je een heel nieuwe tak of ander bedrijf wilt opzetten, moet je aan de lange termijn denken en niet te snel willen. Productontwikkeling heeft tijd nodig.
• Zorg ervoor dat je zichtbaar bent tijdens een crisis. Zo kom je er sneller achter waar je bedrijf tegenaan loopt en hoe de markt verandert.
• Leer van je medewerkers. Iedereen heeft zijn eigen ervaringen en verhaal.
• Blijf altijd in contact met je klanten. Een simpele, handgeschreven boodschap in een pizzadoos kan het verschil maken.
• Als alles om je heen omvalt, moet je in kansen blijven geloven.