Kan je het bovenstaande filmpje niet goed zien, kijk dan op YouTube, ook voor de volledige aflevering van het journaal.

De vijfde editie van het journaal nlgroeit gaat over zelfsturende teams. Kees de Jong van nlgroeit praat met Arko van Bakel van Semco Style Institute en Mark Vletter van Voys over nieuwe vormen om je organisatie te structureren.

Om groei vorm te geven heb je een effectieve organisatie nodig. Bij nieuwe organisatievormen die de laatste tijd populair zijn, gaat het om zelfsturing en het weglaten van de managementlaag. Hoe pak je dat aan en wat vraagt dat van jou als ondernemer? Kun je ook in bestaande organisaties deze transformatie maken?

Arko van Brakel, onder andere bekend als internetondernemer, heeft Semco Style Institute opgericht. Hij werkt samen met Ricardo Semler, die bekend is geworden met het concept zelfsturende organisaties door veel autonomie en ondernemerschap aan zijn mensen te gunnen. Het instituut brengt het gedachtengoed van Semler via opleidingen en trainingen de wereld in. “De Semco Style is een leiderschapsstijl die uitgaat van het gezonde verstand van mensen. Mensen die in hun dagelijks leven grote besluiten kunnen nemen, kunnen ook tijdens hun werk grote besluiten nemen.”

“Behandel volwassenen ook daadwerkelijk als volwassenen en vertrouw op het gezonde verstand van mensen in je organisatie.” 

Feitelijk kan elk besluit door een team van mensen worden genomen. “Het kan zelfs zo ver gaan dat je je vakantiedagen met elkaar bepaalt of je salaris. Het kan ook gaan om de doelstellingen, de strategische keuzes, de investeringen. Door juist gebruik te maken van het vakmanschap en de kennis van zaken die in je organisatie aanwezig zijn, kun je besluiten laten nemen door de mensen die daadwerkelijk het werk doen.”

“Alle informatie voor iedereen transparant”

Ook in bestaande organisaties is het mogelijk om deze transformatie te maken. Je moet dan wel een aantal ingrediënten voor ogen houden volgens Arko. “Als je mensen zelf besluiten wilt laten nemen, moet je zorgen dat alle informatie voor iedereen transparant is. Dat gaat vrij ver. Als niet iedereen het begrijpt, is het toch niet transparant. Soms moet je de vorm veranderen, het anders presenteren.”

Andere valkuil voor leiders is hun mening geven. Arko licht toe: “Als jij je mening geeft, heb je eigenlijk soms een besluit genomen.Het voortdurend bewust bezig zijn om te faciliteren en te zorgen dat mensen zelf hun besluiten nemen, vraagt veel discipline en is hard werken.”

“Zorgen dat mensen zich veilig en vertrouwd voelen”

Marc Vletter van Voys heeft een zelfsturende organisatie. “We hebben meerdere bedrijven die worden gerund zonder managers en ook zonder functies.” Welke voorwaarden ziet hij nog naast transparantie? “Uiteindelijk komt het er op neer dat je veiligheid faciliteert in je organisatie. Zorgen dat mensen zich veilig en vertrouwd voelen op hun plek. Dat kun je faciliteren door transparantie, maar ook door het geven van verantwoordelijkheid en door mensen beter te laten worden waar ze goed in willen zijn. Dat zijn enablers om zelfsturing te organiseren.”

Voys heeft nu 90 man in dienst. Volgens Marc wordt zelfsturing vanaf een man of 20/ 25 echt belangrijk.” Tot die tijd zit je met elkaar aan de eetkamertafel, is er niets aan de hand, kun je makkelijk met elkaar afstemmen. Daarna wordt het groter, trek je het wat uit elkaar. Dan wordt het belangrijk dat je een model gaat vinden waarin je kunt zien wie waarvoor verantwoordelijk is, wie is accountabel, want dat is nog steeds erg belangrijk. Die mensen kunnen daar dan ook de beslissingen over nemen.”

“De beste managers zorgen er voor dat mensen zelf hun werk kunnen doen. Dan kun je dat natuurlijk ook weghalen.”

Volgens Marc is management een complex en divers vak geworden. “De kwaliteiten die een manager tegenwoordig allemaal zou moeten hebben; dat vind je nooit in één persoon, dat vind je alleen maar in een groep mensen.”

“Concurrerend blijven door mensen de vrijheid te geven”

Zelfsturing is niet nieuw vertelt Arko. “Door de geschiedenis heen zie je dat bij belangrijke innovaties juist de kracht van de groep centraal stond. Dat zelfsturing juist nu doorbreekt is heel logisch. De belangrijkste trends zijn exponentieel. Je kunt deze ontwikkeling niet met lineair leiderschap in bedwang houden. Dan ga je als manager, als leider in de weg lopen, juist de snelheid tegen houden. Door mensen de veiligheid en de vrijheid te geven om te innoveren, om de snelheid te maken die nodig is, daar blijf je concurrerend mee.”

“Zorgen voor nieuwe groei van je organisatie”

Wat is dan nog de rol van die ondernemer? Marc:” Die wordt op een gegeven moment substantieel minder. Op operationeel maar ook op strategisch niveau heb ik steeds minder te zeggen binnen de organisaties. Het komt uit de mensen zelf. Die bepalen met elkaar wat de productstrategie moet worden en daaruit voortkomend dus ook wat de organisatiestrategie zal zijn. In eerste instantie stap je in de valkuil dat jij voor je eigen teams gaat werken en soms is dat prima als dat bij het rollenpakket past. Soms krijg je de ruimte om andere dingen te gaan doen, nog wat abstracter te gaan en daarmee weer voor nieuwe groei van je organisatie te zorgen.”

“Aan in plaats van in je bedrijf werken”

Hoe ga je als ondernemer nu aan de slag met zelfsturing? Arko: “Creëer de veiligheid dat het kan. Als leider faciliteer je. Dat is moeilijk. Het vraagt veel discipline en voortdurend bewust gedrag. Dat je bewust bezig bent om mensen in hun kracht te zetten. Je gaat als ondernemer meer aan je business werken dan in je business.” Marc vult aan:” Je faciliteert dat iedereen in je bedrijf zowel aan als in je organisatie kan werken.” 

De tips van Marc en Arko voor ondernemers die met zelfsturing aan de slag willen: 

Marc: “Faciliteer een veilige werkomegeving. Faciliteer het maken van fouten, het leren van nieuwe dingen, het innoveren.”

Arko: “Zorg dat al je informatie werkelijk transparant is voor iedereen. Laat mensen meedenken hoe zij de informatie graag zouden willen zien zodat ze snappen waar ze mee bezig zijn en zelf ook de besluiten kunnen nemen.”

Auteur: Herlinda Blokker, Contentstrateeg nlgroeit