Met 50 ouderen die het landgoed bewonen, een restaurant, een kinderopvang en een B&B vroeg de coronacrisis om een omschakeling op Landgoed Rijckholt. Met name naar de volgende versnelling, als je het Kim Lustermans, CEO van het landgoed vraagt. 

Focus en duidelijkheid
Ze studeerde nog Geneeskunde toen haar moeder onverwacht overleed. Het landgoed dat haar ouders juist vol overgave aan het opbouwen waren, kwam handen en leiding tekort. En dus stapte Lustermans in. Ze ontwikkelde zich snel tot een CEO die iedereen kende, maar die helderheid en focus hoog in het vaandel had. Deze crisis heeft haar geleerd dat dat grote waarden zijn. Tegelijkertijd leerde Lustermans dat experimenteren op basis van input van het team geen kwaad kan.

Door de crisis geraakt op alle fronten
“Alle bedrijven op het landgoed werden geraakt door de crisis als gevolg van de maatregelen”, legt Lustermans uit. “Allemaal op hun eigen wijze, uiteraard. Maar de verschillende bedrijven op een landgoed vormen een synergie.” Het restaurant is open voor de ouderen en hun familie, bezoekers van de B&B maar ook voor dagjesmensen die het landgoed aandoen voor een wandeling. De B&B werd gesloten op last van de Zeeuwse veiligheidsregio en de zorginstelling mocht geen bezoekers meer ontvangen. De kinderopvang draaide enkel voor mensen met vitale beroepen en het restaurant sloot de deuren voor bezoekers van buitenaf.

“De crisis kwam niet als een verrassing”
Lustermans vertelt dat ze de mogelijke gevolgen van corona in de wereld al snel serieus nam: “Ik heb veel internationale contacten die me in januari al vertelden dat corona een probleem zou worden. Ik werd totaal niet overvallen door de maatregelen, maar het blijft lastig om de impact voor je eigen organisatie in korte tijd duidelijk te maken.” Ze vervolgt: “Ik vaar goed op paniek. Dan word ik scherp. Het doel is duidelijk. Ik kom direct in de do-modus. Al het gezeur valt weg en het enige wat je moet doen is denken in doelen.” Toch waren het spannende tijden. “Er bestond een kans dat ik meer dan de helft van mijn bewoners zou verliezen”, zegt Lustermans. De medewerkers van landgoed Rijckholt bleken het fijn te vinden dat er iemand aan het roer stond die aangaf dat ze wist waar ze mee bezig was. “Ik bracht focus aan en zorgde dat iedereen een duidelijke taak had.”

De eerste besmetting
“We hadden begin maart al een besmetting in onze zorginstelling”, zegt Lustermans. De communicatie met families was toen al heel scherp: “we hadden een speciaal portaal ingericht waarin we families op de hoogte hielden van de maatregelen en het welzijn van hun dierbaren.” Op Landgoed Rijckholt waren ze altijd al goed als het om ICT ging, maar het gebruik van bestaande, goed functionerende infrastructuren, is afgelopen tijd flink gestegen. “We zijn bovendien direct alle families gaan bellen. Communicatie op alle vlakken, zowel naar je cliënten als naar je medewerkers, is op zo’n moment essentieel. Het liefst twee keer per dag.”

Andere manier van zorg verlenen
“In de zorgverlening heb ik ook direct enkele veranderingen doorgevoerd. We zijn halverwege maart al met cirkels gaan werken rondom de patiënten. We hebben op die manier drie grote ‘huishoudens’ gecreëerd. Dat was al eerder een wens van de medewerkers. De situatie vroeg nu om deze werkwijze. Daar heb ik van geleerd, want het werken in cirkels bleek de zorg immens te verbeteren en het ziekteverzuim bij het personeel te verminderen”, zegt Lustermans. “Een aantal – met name jonge – zorgverleners meldde zich vrijwillig aan voor speciale coronateams. Daar ben ik nog steeds erg blij om.”

“Blijf gewoon van je mond af”
“In het begin van de lockdown vond ik dat we niet met mondkapjes hoefden te werken. Die brachten immers ook risico’s mee, zeker in contact met dementerende ouderen”, zegt Lustermans. Ze duidt hierbij op het risico dat ouderen de mondkapjes van de gezichten van de verzorgenden aftrekken en zo contact maken met hun gelaat.. “Nee, geen mondkapjes dus. Blijf gewoon van je mond af”, dacht ik soms grofweg…. Maar omdat de medewerkers lieten weten dat zij zich echt comfortabeler zouden voelen als ze wel een mondkapje zouden dragen, heb ik er een heleboel ingeslagen”, zegt Lustermans. “Het belangrijkste was dat zij goede zorg zouden leveren. Als dit daar op een bepaalde manier aan bijdroeg, zorgde ik daarvoor..” Eén medewerker nam ontslag toen de crisis voortging, zegt Lustermans. “Ik heb met alle begrip gereageerd, omdat zij een man in de kwetsbare doelgroep had. Ik hoop dat zij terugkomt als het iets rustiger is. Naar aanleiding van haar ontslag heb ik ieder een berichtje gestuurd met de uitnodiging om vooral te blijven praten over dit soort zorgen. Dit is immer bespreekbaar en ik wilde alle schroom in de gaten hebben.”

Een crisis vraagt om een fit lichaam en een flexibele geest
Als het om bedrijfsvoering en beleid gaat, heeft Lustermans zich flexibel getoond afgelopen maanden. Ze was duidelijk en wist focus aan te brengen, maar ze was niet bang om het roer om te gooien als iets niet werkte. Niet alleen haar geest moest hiervoor in topconditie zijn: een fit lichaam was net zo belangrijk. Lustermans: “Een bedrijf leiden in crisistijd is topsport. Het was soms ijskoud, maar ik ging regelmatig zwemmen in de Oosterschelde. En hoewel een lockdown met de familie in Zeeland (Lustermans is woonachtig in Rotterdam, red.) soms uitnodigde tot een borrel, liet ik de alcohol staan. Ik wilde ‘s avonds nog werken en altijd zo scherp mogelijk zijn. In tijden van crisis moet je als ondernemer goed voor jezelf zorgen. Altijd, eigenlijk….”

Toch dichtbij je naasten kunnen zijn
Op 20 maart werd er een besmetting geconstateerd op landgoed Rijckholt. Na kordaat optreden en een andere werkwijze bleek er twee weken later geen nieuwe besmetting. “Dat was een euforisch moment. We hadden soms wat buiten de lijntjes gekleurd. Zo hadden we families uitgenodigd om toe te treden tot speciale corona-zorgteams. Zij konden bijvoorbeeld in onze B&B samen met hun oudere moeder of vader verblijven. Of in elk geval dichtbij hen zijn”, legt Lustermans uit. “Ik vond het veel te belangrijk dat er ruimte bleef voor die genegenheid.”

De erfenis van de crisis straks
“Er zijn een aantal dingen dat ik graag behoud”, geeft Lustermans aan. “Zo brengt het niet hebben van bezoek in onze zorghuizen veel rust. Onze zorgmedewerkers kunnen echt aandacht hebben voor een puzzel of wandeling met de bewoners en zijn niet bezig met ontvangsten en koffie voor familie die op bezoek komt. Het moet natuurlijk mogelijk zijn om je dierbare mee te nemen voor een uitje, bijvoorbeeld een kop koffie in ons restaurant. Maar in de huizen zelf is de rust eigenlijk heel welkom en komt het de zorg ten goede.”

Tips voor ondernemers
Lustermans heeft geleerd dat de waarden die zij als ondernemer heeft ontzettend krachtig zijn. In tijden van oogsten, maar ook in tijden van crisis. Ze deelt ze graag:

• Investeer in sporten en goed slapen. Ondernemen in crisistijd is topsport. Je moet goed voor je lichaam zorgen.
• Zorg voor focus en geef iedereen een eigen taak. Dan weten zelfs mensen die in de ‘freeze mode’ dreigen te gaan wat ze kunnen doen.
• Probeer wat vaker dingen uit. Luisteren naar je medewerkers je beleid erop durven aanpassen, geeft soms verrassende inzichten.
• Durf buiten de lijntjes te kleuren. Blijf luisteren naar de mensen om je heen en doe wat goed is voor hen.