Groeifasen en groeiuitdagingen

Tijdens het nlgroeit jaarevent in AFAS Leusden ging het natuurlijk over van alles, maar vooral over hoe je kan groeien als ondernemer. Verschillende experts en ondernemers gaven hier hun inzichten over.

Econome Barbara Baarsma opende de dag. Zij sprak over de maatregelen van de overheid die kunnen helpen om te groeien als ondernemer. Ze is enthousiast over de aandacht die het kabinet heeft voor het MKB, maar ze vindt de blik een beetje te smal, niet gericht op het grote plaatje. “In mijn ogen is er te weinig aandacht voor de productiviteit die niet genoeg stijgt in Nederland. Er staan wel wat fiscale maatregelen in de plannen van de regering die helpen, maar het grote plaatje ontbreekt.” Ze wijst op de CBS-cijfers waaruit blijkt dat onze productiviteit afneemt.

Op CBS.nl: “De laatste tien jaar groeide de arbeidsproductiviteit in Nederland minder dan het gemiddelde van de Europese Unie. Vijf landen hadden een lagere groei of zelfs een krimp van de arbeidsproductiviteit. De overige landen hadden een hogere groei van de arbeidsproductiviteit. In Ierland groeide de arbeidsproductiviteit het sterkst, met gemiddeld 5 procent per jaar. In Luxemburg kromp de arbeidsproductiviteit met gemiddeld 0,4 procent per jaar.”

De twee grootste aanjagers van productiviteit zijn innovatie en onderwijs, legt Barbara uit. “En dan zie ik dat er gekort wordt op onderwijs en op het innovatiefonds. Dan is mijn constatering dat je als overheid best wat fiscale maatregelen neemt die ondernemers helpen, maar er zijn geen maatregelen die de productiviteit omhoog brengen.’ Barbara gelooft in groei, maar dan wel in een groene variant.

“Ik omarm economische groei binnen de negen planetaire grenzen waarvan we er al zes hebben overschreden in de wereld.” Ze doelt op factoren als ‘opwarming van de aarde’, ‘biodiversiteit’ en ‘stikstofuitstoot’ zoals gedefinieerd in People in 2009. “We hebben al zes van de negen grenzen overschreden en in de Miljoenennota mis ik een visie op groeien binnen die grenzen en dan komt een concept als stikstofbelasting vanzelf in zicht. Ja, dan kan je het hebben over akkerbouw dat je moet verplaatsen naar elders in Europa.”

Gast met die grafieken met fases

Terwijl Barbara wat meer focust op het groeien op macro-niveau, heeft Bart van Nol het in een breakout sessie over hoe je als ondernemer meebeweegt met de fase waarin jouw bedrijf zit.

Natuurlijk begint het allemaal met de rol van meewerkend voorman, maar afhankelijk van de fase waarin een bedrijf zit, zijn er andere stappen nodig. Met zijn ‘ScaleUp Company’ heeft hij daarmee al veel ondernemers geholpen en natuurlijk zijn er bij nlgroeit ook volop mogelijkheden om hulp te krijgen bij het realiseren van groeiplannen zoals het werken met een mentor. “Als je groeit dan moet je problemen gaan oplossen die met die groei te maken hebben voordat je weer door kan naar de volgende fase.”

Toch nog maar even die fases (want dat praat veel makkelijker):

Groeifase 1 – de startup fase (minder dan 8 medewerkers)
“In de pioniersfase toon je als ondernemer de levensvatbaarheid van je startup aan. Alles draait om je klanten. Je doet bijna alles zelf: business development, projecten, administratie en het kantoor schoon houden: niet lullen, maar poetsen.”

Groeifase 2 – de Rollercoasterfase (8-25 medewerkers)
“Met ongeveer acht mensen in dienst en meer kansen, opdrachten en fouten dan je aankunt, bekruipt in deze fase de ondernemer vaak het gevoel een organisatie te moeten bouwen. Dit doe je er vaak bij omdat je het druk zat hebt met andere zaken. Maar omdat je van brand naar brand rent ontkomt je er niet meer aan: de organisatie vraagt om processen en systemen. Een vervelende bijkomstigheid? Je rol als creatieve visionair verandert in die van manager. Niet direct waarom je ooit bent begonnen. Dit is voor veel ondernemers dus een lastige fase.”

Groeifase 3 – de Puberfase (25-50 medewerkers)
“De weg naar volwassenheid is inmiddels ingeslagen, maar je bent er nog niet. Je geeft als ondernemer steeds meer zaken uit handen. Er is nu echt noodzaak voor een leiderschapsteam en managementposities ontwikkelen zich. Waar voorheen de focus lag op omzet en meer klanten en opdrachten, keert nu de blik naar binnen. Positionering, mensen, processen en systemen krijgen alle aandacht en omzet maakt plaats voor winst.”

Groeifase 4 – de Scale-up fase (50-150 medewerkers)
“De volgende fase staat in het teken van het grote delegeren. De directie en operatie splitsen zich en als ondernemer laat je beslissingen veelal over aan je team. Het managementteam is compleet en processen en systemen staan, maar moeten constant worden geoptimaliseerd en gekopieerd. Je begeeft je als organisatie nu ook in the war on talent: het aantrekken en ontwikkelen van goede mensen is van levensbelang. Als ondernemer komt het er nu op aan: je moet stoppen met managen en écht gaan leiden.”

Groeifase 5 – Flowfase (meer dan 150 medewerkers)
“De laatste fase van het groeimodel draait om standaardisatie. Dit is de optimale fase voor groei. Alles draait hier om die ene vraag: “hoe maken we alles dat we doen, schaalbaar?” Alle ogen van het bedrijf zijn hier gericht op de toekomst.”

Bart benadrukt dat het essentieel is om altijd goed te analyseren in welke fase je zit als ondernemer en vervolgens goed te bekijken welke stappen er nodig zijn. Om dat proces te onderstrepen introduceert hij Erno Prins die zijn groeiverhaal vertelt. Hij kocht zich 20 jaar geleden in bij Business Base, een business solution voor Microsoft, en daar werken nu 57 mensen.

Erno: “In de beginfase werkten we vooral voor kleine bedrijven, maar van 600 gingen we naar 50 grote klanten. Vanaf toen begonnen we met groeien.” Dat ging allemaal vrij soepel, maar de werksystemen waren niet ingericht op die groei. “Mensen bij ons waren heel inhoudelijk, maar dachten niet in bedrijfsmatige processen. We zijn toen het ‘Scale Up Programma’ gaan volgen en dat was een soort wasstraat in groei. Mensen gingen naar klasjes en kregen huiswerk…dat werkte enorm goed.”

Inmiddels werken er dus een kleine 60 mensen bij het bedrijf en blijft het rustig doorgroeien. Er is duidelijk controle op die groei en Erno wijst drie factoren aan die zorgen voor de stabiliteit:

  1. Een concreet programma met een coach: “Het ScaleUp Programma heeft ons gered. Je krijgt er een coach bij. Het heeft ons enorm geholpen in ‘t managen van de groei.”
  2. Hij is niet zo lang geleden zelf teruggetreden als baas. “Ik ben echt een ondernemer en zocht een goede CEO die ik vond door een beetje geluk. We hebben het zo georganiseerd dat hij wat aandelen heeft en verder gewoon KPI’s.”
  3. Een toezichthoudende raad. “Zij sparren met het management. Zien elkaar een keer in de twee weken.”

Niet harder, maar anders werken

De belangrijkste conclusie van Bart is dan ook: “Je moet goed kijken in welke fase je zit en welke shit je dan moet oplossen zodat je verder kan groeien.”

Het slotwoord van de dag over groei is van Jeroen van Glabbeek van CM.com die terugkijkt op de groei van zijn bedrijf. “Je moet beseffen dat andere ondernemers dezelfde problemen hebben. Ik was hier tien jaar geleden op dit congres en was altijd aan het werk terwijl we 200 mensen hadden. Maar ja, toen kwam ik Pieter Zwart van Coolblue en Jitse Groen van Thuisbezorgd tegen die misschien wel 1600 mensen hadden werken in die periode. Ik dacht: ‘zij werken vast niet acht keer harder dan ik’ en bovendien zagen ze er veel fitter uit. Toen ben ik het anders gaan organiseren en dat werkte prima.”